Locatie

Rotterdam

Hoofdcategorie

Gebouwen en complexen

Subcategorie

Bouwhistorisch onderzoek
Onderhoud, hergebruik en ontwikkeling

Uitvoeringsjaar

2017-2019

Opdrachtgever

Havenbedrijf Rotterdam

Projectteam

Hugo van Velzen, Marcel van Winsen, Maurice Moerland, Lukai van Dam

Scheepsbouwloods, situatie ca. 2015

Bron: Havenbedrijf Rotterdam

De Scheepsbouwloodsen zijn onderdeel van het omvangrijke complex van de voormalige Rotterdamse Droogdok Maatschappij (RDM) op Heijplaat. Vanaf het begin van de 20e eeuw kwam hier in fasen een serie loodsen met hellingen voor de bouw en reparatie van schepen tot stand. Eén daarvan is de Onderzeebootloods, die ons bureau in 2014 heeft onderzocht. In verband met de mogelijke herontwikkeling van de Scheepsbouwloodsen, werden wij in 2017 eveneens gevraagd de monumentale waarden van deze hallen te inventariseren.

De Scheepsbouwloodsen zijn tussen 1922-1961 in fasen gebouwd en lagen direct achter de scheepshellingen van de RDM en de Onderzeebootloods. Het waren, met een gezamenlijke oppervlakte van zo’n 32.000 m2, de grootste loodsen van de RDM en hier werden dan ook de grootste scheepsonderdelen in elkaar gelast. Het complex van Scheepsbouwloodsen begon ooit met één ijzerwerkersloods, maar al snel werd de hal ingericht en uitgebreid voor de scheepsbouw. Vervolgens zijn de Scheepsbouwloodsen in fasen uitgebreid en vernieuwd. Tegenwoordig hebben de loodsen een andere functie gekregen en zijn er naast werkhallen, de oude pompkamer en een kantine, ook kantoren en de Hogeschool Rotterdam gevestigd.

De loodsen zijn gerealiseerd in de voor de werf kenmerkende ‘RDM-stijl’, die herkenbaar is aan gevelwanden met stalen, rood geschilderde draagconstructies en een invulling van metselwerk. Optimalisering van bouwtechniek en gebruikskwaliteit, in combinatie met een krachtige, eenduidige gevelarchitectuur was hierbij het uitgangspunt. De ‘RDM-stijl’ vormt, tezamen met de zakelijk-expressionistische architectuur hét beeldkenmerk van het werfterrein, dat inmiddels is aangewezen als onderdeel van het beschermd stadsgezicht Heijplaat.

Op basis van archiefmateriaal hebben we de fasering van het complex in kaart gebracht. Het oudste, nog resterende deel van de Scheepsbouwloods zijn de baaien 2, 3, 4 en 5 uit 1922. Het meest in het oog springend is de Lasloods uit 1953, met zijn kathedrale hoogte van 25 meter het meest imposante deel van het complex. Uit het onderzoek kwam een waardering van de plattegronden, de gevels, daken en constructie voort. Aan de waardenkaarten en omschreven waarden is een advisering toegevoegd met betrekking tot de speelruimte voor transformaties bij verdere herontwikkeling van het complex.

Met zijn nieuwe, flexibele indeling zijn de Scheepsbouwloodsen tegenwoordig zelf een motor voor innovatie op de RDM-campus van de Hogeschool Rotterdam.

Scheepsbouwloods, situatie Interbellum

Bron: Archief Aad Wolf

Scheepsbouwloods, situatie ca. 2015

Bron: Havenbedrijf Rotterdam

Scheepsbouwloods, situatie ca. 2015

Bron: Havenbedrijf Rotterdam

Scheepsbouwloods, situatie jaren zestig 20e eeuw

Bron: Archief Aad Wolf