Contrei

In 2022 heeft ons bureau in nauwe samenwerking met architectuurhistorica Noor Mens de opdracht uitgevoerd om de ontwikkelingsgeschiedenis van Capelle aan den IJssel ná 1945 – dus Wederopbouw én Post 65 – in kaart te brengen en een overzicht te geven van de cultuurhistorische bijzonderheden van de verschillende wijken uit deze lange periode, die als geen andere ten grondslag heeft gelegen aan het huidige karakter van deze omvangrijke groeikern. Aan de hand van grondig archiefonderzoek, analyse van stedenbouwkundige structuren, uitgebreide bezoeken en inhoudelijke interviews schreven we het Verhaal van Capelle.

Capelle aan den IJssel, van oorsprong een dijkdorp met enkele kernen, groeide explosief toen het na de Tweede Wereldoorlog de bevolkingsgroei van Rotterdam moest opvangen. Het dorp groeide van 9000 inwoners in het midden van de jaren vijftig tot 57.000 in 1988. De eerste uitbreidingen werden aan de oude dorpskernen gebouwd, waarna er een omvangrijk structuurplan verscheen voor een moderne uitbreiding tussen Rotterdam en Capelle, genaamd ‘RoCa’. Het RoCa plan werd niet uitgevoerd, maar daarna werd Capelle zeer planmatig wijk voor wijk gebouwd (op Schenkel na). De wijken Middelwatering, Oostgaarde en Schollevaar zijn overtuigende representanten van de opeenvolgende ontwikkelingen in de stedenbouw en architectuur in deze cultuurhistorisch zo belangrijke periode voor Nederland.

Vanzelfsprekend kwamen we bijzondere complexen en projecten tegen, welke in het Verhaal van de Stad zijn uitgelicht. Het door heldere straten verdeelde Middelwatering kent vele wederopbouwbuurten, gebaseerd op herhaling, met een mix van grondgebonden en etagewoningen die in hun basiseenheid gestempeld werden. Vanaf de jaren zestig kreeg hoogbouw er de overhand. Oostgaarde is een raamwerk van bijzondere stedenbouwkundige en architectonische eenheden, van imposante hoogbouw tot knusse laagbouw en alles ertussenin. Schollevaar grenst aan het grote Schollebos en heeft hier een gouden rand van bijzondere woningbouw – het geheel doorsneden met kronkelwegen die naar een ‘stedelijke strip’ leiden. Sommige projecten zijn van overtuigende schoonheid, andere zijn interessant vanwege de uniciteit of bijzonderheid van het ontwerp, of als vernieuwende oplossing voor vraagstukken waar de samenleving, de opdrachtgevers of architecten destijds mee worstelden, zoals het behalen van hoge woningdichtheden en het behouden van het kleinschalige woonkarakter in de wijk.

Naast het Verhaal van de Stad heeft ons bureau een participatieworkshop georganiseerd voor de raadscommissie Stadsontwikkeling en – beheer van de Gemeente Capelle aan den IJssel. We vroegen de raadsleden een topproject en een aandachtsproject uit de periode 1945-1990 aan te wijzen en aan te geven waarom. Welke projecten uit die periode vinden zij van onmiskenbare waarde en welke verdienen aandacht? In de participatieworkshop ‘Ranking the Stars’ werd onze selectie aan kritische blikken van ervaringsdeskundigen van het gebied onderworpen en vond er spelenderwijs een aanscherping plaats.