Contrei

De Boomwoningen van Piet Blom, alias het Blaakse Bos spreekt tot de verbeelding van menig architectuurliefhebber die Rotterdam bezoekt. Echter heeft de noordelijk entree van het monument die gelegen is aan de Rijstuin een sombere uitstraling. Dit komt door de kleine omvang en de functie als entree voor de parkeergarage en expeditie van de Bibliotheek. De Gemeente Rotterdam heeft – in het verlengde van de upgradeplannen van de Centrale Bibliotheek – nu besloten deze Rijstuin meer als tuin in te richten en beter te ontsluiten. In de planvorming wordt de hellingbaan aan de noordzijde van het Blaakse Bos ook meegenomen. Omdat de hellingbaan onderdeel vormt van het Rijksmonument zijn wij gevraagd door de gemeente om onderzoek te doen naar de Rijstuin en de hellingbaan aan noordentree van het Blaakse Bos.

De oorsprong van de Rijstuin ontstond bij de planvorming van de nieuwe Centrale Bibliotheek. De architecten Jaap Bakema en Hans Boot wonnen in 1977 de prijsvraag voor het ontwerp van de bibliotheek en het omliggende stedelijke gebied. Het ontwerp ging uit van een verbinding tussen de Oude Haven (dit doormiddel van een luchtbrug over de Blaak ; het latere Blaaksebos), het station Blaak, de Mariniersweg en de St. Laurenskerk. Langs de geplande routing zouden drie pleinen komen te liggen: het marktplein ten westen van de bibliotheek, een groene hof tussen de bibliotheek en de oversteek over de Blaak en een stationsplein. Piet Blom werd bij de planvorming door de gemeente uitgekozen om gebied rond de Oude Haven en de voetgangersbrug uit te werken. In zijn plan nam hij ook de verantwoordelijkheid voor de invulling van het groene hof dat de Rijstuin zou gaan heten.

Vanwege een fout in het ontwerp van Bakema en Boot werd besloten de positie van de Bibliotheek te veranderen en hem in zuidoostelijke richting op te schuiven. Het plan van Piet Blom kwam door het verschuiven van de bibliotheek in de knel. Blom die genoodzaakt was om zijn plannen aan te passen, veranderde zijn eerdere plan, waarbij hij in de Rijstuin een ruime trapsgewijze overgangsruimte had ontworpen tussen het maaiveldniveau en het niveau van de oversteek over de Blaak, naar een vooral strikt functionele ruimte. De Rijstuin kende alleen nog expeditie- en parkeerfuncties. Van de ruime trap bleef aan de noordzijde enkel een smalle hellingbaan over die de voetgangersbrug verbond met Het Blaak en de Rijstuin.

Piet Blom ontwierp over de voetgangersbrug een centrale routing waarvan hij de organisatie geheel baseerde op het driehoekige diagonale grid dat ten grondslag lag aan het ontwerp. Door deze organisatie wist hij een route met een rijke ruimtelijke beleving te ontwerpen. De hellingbaan is het meest noordelijke onderdeel van de route. Ook deze volgt de richting van het driehoeksgrid dat het hele complex structureert. De hellingbaan heeft een eigen architectonische uitstraling door het rode asfalt, de betonnen balustrades met houten handlopen en de verlichtingsornamenten. Ons onderzoek heeft geleid tot een Cultuurhistorische verkenning en waardenstelling.