Locatie

Kampen

Hoofdcategorie

Gebieden en structuren

Subcategorie

Beeldbepalende objecten
Cultuurhistorisch gebiedsonderzoek

Uitvoeringsjaar

2019

Opdrachtgever

Gemeente Kampen

Projectteam

Marcel van Winsen, Hugo van Velzen, Maurice Moerland, Kjeld Pieterson

In samenwerking met

Noor Mens (architectuurhistoricus)

Dorpsstraat Brunnepe, z.j.

Bron: Frans Walkate Archief

Brunnepe is de vroegste uitbreidingswijk van Kampen en daarmee ook meteen de meest complexe en historisch meest gelaagde. Ontstaan in de Middeleeuwen als vissersplaats en in de 15e en 16e eeuw uitgegroeid tot voorstad van Kampen, werd het in de 19e eeuw een uitwijkplaats voor de van hun eiland verdreven Schokker vissers. In de late 19e eeuw vestigde de beroemde Berkfabriek zich in Brunnepe, die heel Nederland voorzag van geëmailleerde pannen. Het groeide in de 19e en eerste helft van de 20e eeuw uit tot een drukke voorstad met een half stedelijke, half dorpse structuur en verschijningsvorm, met een eigen haven en een bevolking die erg op zijn eigen identiteit gesteld was.

Brunnepe was ook de eerste wijk van Kampen waar er voor en na de Woningwet van 1901 volkswoningbouw werd gerealiseerd door prille woningbouwverenigingen, maar ook door de Nutsspaarbank en de Berkfabriek. Uiteindelijk zou in deze voorstad ten weerszijde van de drukke Noordweg een keur aan volkswoningbouwbuurten verrijzen uit de periode rond de Eerste Wereldoorlog. Ook met deze volkswoningbouwbuurten bleef Brunnepe nog lang een half dorps karakter houden, zij het met een bijzondere toets vanwege de dominante Berkfabrieken en de soms opmerkelijke volkswoningbouw. Ondank de menging van verschillende stedenbouwkundige fragmenten uit diverse perioden was Brunnepe lange tijd toch een wijk met een sterke, ruimtelijke samenhang. Dat veranderde in de jaren ‘80, toen met de stads-en stedelijke vernieuwing de Berkfabrieken vrijwel geheel werden afgebroken en er appartementengebouwen voor in de plaats kwamen.

Niettemin bezit Brunnepe nog veel cultuurhistorisch erfgoed, met name uit de periode van de volkswoningbouw uit de eerste helft van de 20e eeuw. Vooral de architectuur van de getalenteerde Kamper architect G.B. Broekema valt daarbij in het oog. De gemeente Kampen heeft ons bureau gevraagd om deze cultuurhistorie in kaart te brengen, te waarderen en tevens te adviseren over de koers voor de ruimtelijke ontwikkelingen in Brunnepe. Zo, dat de identiteit van deze oude wijk van Kampen zich in de lijn van zijn eigen historie kan blijven ontwikkelen. Wij werkten voor dit onderzoek samen met Noor Mens, architectuurhistoricus te Groningen.

Uitbreidingsplan Begijnenkwartier, 1913

Bron: Stadsarchief Kampen

Bouw Berkhuizen voor werknemers van de Berkfabrieken, ca. 1910

Bron: Frans Walkate Archief

Begijnenplein, z.j.

Bron: Stadsarchief Kampen

Karakteristieke architectuur van architect G.B. Broekema in Berkhuizen

Bron: Contrei

Cultuurhistorische waardenkaart Brunnepe

Bron: Contrei