Locatie

Zoetermeer

Hoofdcategorie

Gebieden en structuren

Subcategorie

Cultuurhistorisch gebiedsonderzoek
Transformatie-opgaven en inpassingsstudies

Uitvoeringsjaar

2019

Opdrachtgever

Gemeente Zoetermeer

Projectteam

Hugo van Velzen, Pieter Waijer, Maurice Moerland, Marcel van Winsen

Vogelvlucht van de Entree, ca 1990

Bron: Stadsarchief Zoetermeer

Een groene, parkway-achtige ontsluitingsweg met aan weerszijden kantorenstroken moet een wervende, hoogstedelijke stadsboulevard worden. Dat is kort samengevat de opgave in de ontwikkelzone rond de Zoetermeerse Afrikaweg, dat toepasselijk ‘De Entree’ is gedoopt, als zijnde de belangrijkste toegangsweg vanaf de A12 tot het centrum en de Zoetermeerse wijken. Van de 10.000 woningen die de Gemeente Zoetermeer de komende 10 tot 15 jaar wil bouwen, is ongeveer de helft aan deze zone toegedacht. Om meer zicht te krijgen op de cultuurhistorische betekenis van deze ‘Post-65’ ontsluitingsweg en de aangrijpingspunten die zijn historische concept kan bieden voor de nieuwe opgave, heeft Zoetermeer ons bureau in 2019 gevraagd om een cultuurhistorisch onderzoek uit te voeren naar de Afrikaweg en omgeving en hieruit aanbevelingen te destilleren voor de herontwikkeling ervan.

De Afrikaweg is onderdeel van de zogenaamde H-structuur, het hoofdwegenstelsel van Zoetermeer, dat al geïntroduceerd werd in het eerste ontwerp voor deze New Town: het Struktuurplan Zoetermeer ’68. Het idee achter dit stelsel van vrijliggende, provinciale zeventig-kilometerwegen was het bevorderen van de verkeersveiligheid en het vrijwaren van de woonwijken van doorgaand verkeer. Geheel overeenkomstig de tijdgeest leidde dit tot een vierbaans, met rijk groen omzoomde autoweg op een verhoogd talud met ongelijkvloerse kruisingen voor voet- en fietspaden. Aan beide zijden van de autoweg werd een riante parallelweg gepland en tussen traverse en de parallelwegen – vaak op ruime groen kavels – kantoren, door dichte bomenrijen afgeschermd van de drukke autobaan. Onderdoorgangen verbinden de woonwijken aan weerzijden van de weg met elkaar.

Het is de uitdaging om van een breukvlak tussen verschillende gebieden te komen tot een geïntegreerd stuk stad, waarin de cultuurhistorische betekenis van deze strip ook nog voor de toekomst een betekenis kan hebben en de connectie met de overkoepelende H-structuur niet verloren gaat. Daarom hebben we het gebied niet alleen op cultuurhistorisch, stedenbouwkundig en architectonisch niveau geanalyseerd en beschreven (zoals het typische doorsnedeprofiel van deze groene parkway), maar lichten we ook kenmerkende objecten uit die van betekenis kunnen zijn in het toekomstige ontwerp, zoals het futuristische kantoorgebouw De Mammoet (1980) en het bijzondere complex De Kristaltorens (1980). In onze advisering gaan wij in op de ruimtelijke problematiek van de verschillende deelsecties van de weg, om in te spelen op de uiteenlopende en locatiegebonden deelopgaven.

Het resultaat is een document met duidelijke input voor politiek en stedenbouwkundigen. Twee gebouwcomplexen zijn bovendien als cultuurhistorisch waardevolle objecten uit de groeikernperiode geselecteerd. Deze kunnen als katalysator voor de doorontwikkeling van het gebied worden ingezet.

Structuurplan 1968 (voorontwerp), met de H-structuur en de Afrikaweg

Bron: Stadsarchief Zoetermeer

De Afrikaweg (Entree), ca 1975

Bron: Stadsarchief Zoetermeer

De Mammoet, een futuristisch ontwerp uit 1980 (arch. J. De Vlaming)

Bron: Contrei

De Kristaltorens uit 1980 (arch. ZZOP)

Bron: Contrei

Overzicht projecten langs De Entree

Bron: Contrei